CARPETGALLERY
De consumentensite voor Perzische en oosterse tapijten
|
Kaukasus
|
|
terug
home
|
|
De Kaukasus is het gebied tussen de Zwarte- en de Kaspische zee,
het gebied wordt doorsnede door twee bergketens, de Hoge Kaukasus
en de Kleine Kaukasus. Deze bergketens vormen vanouds een
natuurlijke grens tussen Europa en Azië, de grenslanden zijn
Rusland, Iran en Turkije. De landkaart is in deze gebieden in de
afgelopen eeuwen herhaaldelijk aan wijzigingen onderhevig. De
Kaukasus wordt bewoond door een aantal bevolkingsgroepen: Armeniërs, Azeri Turken, Koerden en Talish. De Talish zijn
ongetwijfeld de oudste bewoners, zij bevolken de streek rond
Lenkoran al duizenden jaren. Alle andere bevolkingsgroepen hebben
zich tijdens de tumultueuze historie in de laatste 500 jaar in het
gebied gevestigd.
Veel tapijten die hier worden geknoopt worden verhandeld onder
specifieke benamingen die niet altijd iets over de exacte herkomst
zeggen. Over de etnische herkomst is altijd veel onduidelijkheid
en debat geweest:
- De Armeniërs zijn vooral een volk van handelaren, als zij al
tapijten knopen dan zijn het kopieën van bestaande patronen en
motieven (Milhofer, S.A., 1960).
- De Armeense cultuur en toegepaste kunst neemt in de
wereldgeschiedenis een belangrijke plaats in. Geïnspireerd door Koptische kelims werd door Armeense kunstenaars in de 13e
eeuw de techniek van het tapijtknopen uitgevonden en toegepast
voor het vervaardigen van tapijten (Achdjian, A. 1949).
De overeenkomsten in de kleden uit de Kaukasus zijn vooral de
structuur: vrij grof geknoopt op meestal vlakliggende ketting. De
motieven zijn sterk gestileerd en meestal zijn de bronnen zoals
bloemen, dieren, fabeldieren enz. niet meer herkenbaar.
|
Eenvoudig kleedje uit de Kaukasus met sterk
gestileerde "dierkopmotieven, wol op wol uit het begin van de
20e eeuw.
|
|
Armeens
|
|
Een eenvoudig boerenkleedje vergelijkbaar met de Turkse Yastics. Het kleedje is gemaakt door een (jong) meisje en is eenvoudig uitgevoerd. Het vlak is voorzien van een medaillon dat is afgezet met dierkopmotieven. In de rest van het vlak zijn bloemen en kippen afgebeeld. De enkelvoudige rand
bestaat uit gekleurde bogen en boommotieven. De witte kettingdraden liggen vlak en tussen elke knopenrij liggen twee rode inslagdraden.
|
Aan de korte zijden is een tekst aangebracht, deze luidt (getranscribeerd en vertaald): "Hripsime, kind van Asdr", Hripsime is een meisjesnaam. Asdr is een afkorting van Asadour dat is een jongensnaam.
|
Armeens kleedje, eerste helft 20e eeuw, wol op wol,
30 knopen/cm2
|
|
Derbent
|
|
Dit kleed is gemaakt in Derbent, Derbent is een plaats in de Russische provincie Daghestan in de Kaukasus. Het kleed is uit het midden van de 20e eeuw, de kleuren en het ontwerp zijn kenmerkend voor het werk van de boerenbevolking in de omgeving van Derbent. De ketting is van gebleekte katoen en enigszins gekanteld. Tussen elke knopenrij ligt een dikke witte katoenen inslagdraad die de ketting min of meer scheidt in twee vlakken en een dunne oranje inslagdraad die de ketting volgt. Het ontwerp bestaat uit een vlak met drie medaillons en figuren, rond het vlak is vrij brede rand.
|
|
Derbent, afmeting 127 * 76 cm, wol op katoen, 12
knopen/cm2
|
|
Gandje (Gendscheh)
|
|
De tapijten die in Gence (Azerbeidzjan) werden gemaakt kenmerken
zich door de heldere kleuren en de grote motieven.
|
Links- en rechtsonder: Twee tapijten uit de 19e
eeuw
|
|
|
|
Karadja
|
|
Karadja, de tapijten uit de "Zwarte Bergen", Caradagh zoals deze kleden ook wel worden genoemd.
|
Een voorbeeld van hedendaagse volkskunst waaruit veel van de oorspronkelijke finesse is verdwenen.
|
Karadja, een groter hedendaags tapijt geknoopt
op witte wollen kettingdraden. De motieven zijn ontleend aan oude
Heriz-motieven.
|
|
Kazak
|
|
De Kazak is niet afkomstig van een specifieke stam of plaats maar
uit de landstreek in het zuiden van de Kaukasus tussen Tbilisi, de
hoofdstad van Georgië en Jerevan, de hoofdstad van Armenië.
|
Kazak, wol op wol, gemaakt rond 1920 in typische
Kazak kleuren en motieven. Het patroon is opgebouwd uit
ruitvormige medaillons en stervormige motieven.
|
Kars-Kazak, kleed afkomstig uit de Turkse
provincie Kars die grenst aan Armenië.
|

De omlijningen van deze kleden worden korter geschoren dan de rest
van de pool waardoor een reliëf ontstaat. Het reliëf wordt ook
vaak bij andere Kazaks en overige oosterse tapijten aangetroffen
maar is dan ontstaan door de snellere slijtage van zwarte en
donkerbruine wol die is geverfd met ijzerchloride.
|
|
|
|
|
Kazak, 1928, teksten op Kazaks worden
soms in westers schrift uitgevoerd, (1928) de signering is met
Arabische tekens.
Rechts: Kazak uit het oosten (Azerbeidzjan) van
het gebied
|
|
|
Shirvan
|
|
Shirvan (Shirwan) is een gebied in Azerbeidzjan in de oostelijk
Kaulkasus tussen Kaspische zee en de rivier Kura.
|
Shirvan, gebedskleed, eind 19e eeuw, De
afbeelding van de handen van Fátima (de dochter van de profeet)
geeft een aanwijzing voor de plaatsing van de handen tijdens het
gebed.
|
Hedendaagse Shirvan
|
|
|
|
|
|
|
|
Details van een Shirvan, eind 19e eeuw met
herkenbare dierfiguren.
|
|
|
|
knoop |
symmetrisch |
aantal knopen |
10 – 30 cm2 |
materiaal |
wol op katoen |
constructie |
vlak of gedeeltelijk
gekantelde
ketting met 1 of meer inslagdraden . |
|